آشنایی با انواع فرمت ها و کیفیت فیلم ها در اینترنت

CAM
این نوع فیلم ها معمولا توسط یک دوربین ویدیویی دیجیتال در سالن سینماهای آمریکا ضبط می شوند . گاهی از یک سه پایه برای ثابت کردن دوربین در محل استفاده می شود ، ولی اکثرا استفاده از سه پایه ممکن نیست و در طول فیلم لرزش دوربین کاملا احساس می شود . حتی بعضی اوقات محل نشستن فرد فیلم بردار ثابت نیست و قسمتهایی از فیلم از زوایای دیگر فیلم برداری می گردد ! . این فیلم ها معمولا Crop شده اند و هنگامی که نوشته ای روی پرده نمایش داده شود ، این حالت مشخص می گردد (مثلا نیمی از نوشته دیده نمی شود) . صدا از طریق میکروفون خود دوربین ضبط می شود و خصوصا در فیلم های کمدی ، صدای خنده تماشاگران شنیده می شود . عمدتا کیفیت صدا و تصویر این ریلیز بسیار پایین است ولی گاهی در صورت خالی بودن سالن سینما ، صدای مفهوم تری ضبط می گردد . این ریلیز معمولا یک یا دو روز پس از اکران فیلم بر روی شبکه قرار می گیرد .
TeleSync یا TS
این نوع ریلیز از لحاظ کیفیت تصویر تقریبا شبیه CAM بوده لیکن صدای آن ، از یک منبع خارجی ضبط شده است (این منبع معمولا Jack خروجی هدفون در صندلی مخصوص افراد با شنوایی ضعیف در سینماهاست) . در صورت ضبط مستقیم صدا توسط دوربین به دلیل وجود نویز زیاد در محیط ، کیفیت نهایی قابل قبول نخواهد بود . اکثر اوقات این ریلیز در یک سالن خالی سینما با از پنجره اتاقک آپاراتچی سینما و به وسیله دوربین های حرفه ای تر گرفته می شود ، در نتیجه کیفیت تصویر اندکی بهبود می یابد . دقت کنید که خیلی از لینک هایی که در نام آنها TS دیده می شود ، در حقیقت CAM هستند و تنها عنوانشان عوض شده است پس در صورت وجود Sample برای فیلم ، قبل از دانلود کامل حتما نمونه را چک کنید .
TeleCine یا TC
یک دستگاه “تله سینه” ، از روی نوار Positive فیلم (همان نوار آپارات در سینما) یک نسخه دیجیتالی ایجاد می کند . از لحاظ تئوری کیفیت صدا و تصویر این ریلیز باید خوب باشد ، ولی بسته به نوع دستگاه TeleCine و مهارت فردی که با دستگاه کار می کند ، عموما کیفیت ها نوسان دارد . در این نوع ریلیز ، نسبت طول به عرض (Aspect Ratio) کاملا صحیح است ( و فیلم کشیده شده یا Crop شده نیست) . مخفف TC را نباید با TimeCode اشتباه کرد . TimeCode شمارش گر زمانی است که در گوشه بعضی فیلم ها دیده می شود .
Screener یا SCR
معمولا پیش از اکران عمومی فیلم ها ، نسخه ای از فیلم بر روی نوار VHS ، به فروشگاه های ویدیویی و یا مراکز فرهنگی جهت کارهای تبلیغاتی و یا بررسی و نقد فیلم فرستاده می شود . نسبت ابعادی (Aspect Ration) این فیلم ها ، همواره ۴:۳ است (به صورت تمام صفحه) . یکی از مشکلات این نوع ریلیز ، پیغام هشداری است که بر روی این فیلم ها درج می گردد . این پیغام حاوی اطلاعات کپی رایت فیلم و پیگیری کپی برداری غیرقانونی از فیلم است . این پیغام معمولا در فواصل زمانی مشخص و برای چند ثانیه به نمایش در می آید (در مواردی در کل زمان فیلم نیز وجود دارد) . بسته به کیفیت و کارآیی ابزارآلات استفاده شده برای تهیه نسخه SCR ، فیلم ممکن است کیفیت خیلی خوب (کپی از نسخه Master) و یا کیفیت بسیار ضعیف داشته باشد . این فیلم ها عموما به صورت VCD یا حداکثر SVCD در آمده و روی شبکه قرار می گیرند .
DVD-Screener یا DVDSCR
این ریلیز ویژگیهایی شبیه Screener دارد اما نکته این است که در دو سه سال اخیر ، نسخه های پیش نمایش به صورت DVD (ولی یک DVD بدون اضافات و پشت صحنه ها و …) ارائه می شوند . در این نوع نیز اکثرا پیغام Ticker یا همان هشدار دهنده کپی رایت وجود دارد . DVDSCR ها ، اکثرا به صورت SVCD یا Xvid و DivX تبدیل شده و سپس روی شبکه قرار می گیرند .
DVD-Rip
یک کپی از نسخه DVD نهایی است که به بازار ارائه شده است . این ریلیز معمولا با اندکی فاصله از پایان اکران فیلم در سینماها ، در اینترنت پخش می گردد . اکثر DVD-Rip ها ، به صورت DivX یا Xvid تبدیل و ارائه می گردند .
R5
R5 مخفف Region 5 است . می دانید که در ریلیز DVD ها در جهان ، کل دنیا به ۵-۶ ناحیه تقسیم بندی شده است . به عنوان مثال Region 1 شامل کشورهای آمریکای شمالی ، Region 2 شامل اروپا و خاورمیانه و غیره . Region 5 هم کشور روسیه و کشورهای اروپای شرقی را شامل می گردد . یک تفاوت DVD ها در نواحی مختلف در Rating آنهاست ، مثلا صحنه های دارای خشونت یا Nudity در ناحیه خاورمیانه حذف می گردند . تفاوت دیگر زبان فیلم و زبان زیرنویس DVD است . در Region 5 ، همیشه DVD ها چند هفته زودتر به بازار می آیند (چون در این منطقه عموما اکران سینمایی همزمان با جهان وجود ندارد) . پس R5 از نظر کیفیت تصویر همانند یک DVD-Rip است ، ولی چون زبان دی وی دی های ناحیه ۵ ، انگلیسی نیست ، در ریلیز R5 ، صدای انگلیسی از یک منبع خارجی گرفته شده و روی فیلم سینک می گردد .
VHS-Rip
معمولا فیلم های ورزشی ، فیلم های اسکیت سواری و فیلم های P.O.R.N بر روی نوار VHS وارد بازار می شوند . این ریلیز نسخه دیجیتالی همان نوارهای VHS است .
TV-Rip
عبارت است از اپیزودهای مختلف سریال های تلویزیونی که توسط دستگاههای DVD ماهواره ای و یا از شبکه های کابلی آمریکا ضبط می گردند . در برخی از این نوع فیلم ها ، مثل مسابقات کشتی کج (یا کچ !!) ، در انتهای هر اپیزود ، مصاحبه ها ، پشت صحنه ها و حتی مسابقات غیر رسمی نیز نمایش داده می شود . واژه PDTV در لینک مربوط به سریال ها بسیار مشاهده می گردد . PDTV ها از طریق یک کارت کپچر دیجیتال در کامپیوتر ، به طور مستقیم دریافت و ذخیره می گردند ، لذا معمولا بهترین کیفیت را دارند . این ریلیز هم به صورت SVCD و هم به صورت Divx/Xvid یافت می شود .
WorkPrint یا WP
این ریلیز ، یک نسخه از فیلمی است که هنوز مراحل Post Production آن به پایان نرسیده است . در این نوع ، ممکن است برخی از صحنه ها و یا موسیقی ها و صداها موجود نباشند و کیفیت تصویر نیز از خیلی ضعیف تا بسیار عالی متغیر است . برخی از WP ها ، با نسخه نهایی تفاوتهای زیادی دارند (به عنوان مثال در نسخه WP فیلم مردان سیاهپوش ۲ ، به جای تمام هیولاها ، بازیگر با لباس تمام آبی قرار دارد !) . این ریلیز ، تنها برای کسانی مناسب است ، که حوصله منتظر ماندن برای نسخه کامل فیلم را ندارند و یا تشنه دیدن فیلم خاصی هستند .
Divx Re-Enc
این نوع فیلم ها ، در واقع حاصل تبدیل VCD اریجینال فیلم ، به یک فایل با حجم پایین (۱۵۰ الی ۲۵۰ مگابایت) از نوع Divx/Xvid هستند . عموما ، لینک های این ریلیز ، در فروم ها با ظاهری شبیه Film.Name.Group.1of2 دیده می شوند . دو گروه مشهور که Divx Re-Enc را تهیه و در شبکه پخش می کنند عبارتند از SMR و TND . این ریلیز اصولا ارزش دانلود کردن ندارد ، مگر اینکه شما بر داشتن فیلم ، با حجم پایین ، ولی با بهترین کیفیت ممکن اصرار داشته باشید .
Watermarks
بسیاری از فیلم هایی که از طریق بلاگرهای آسیای شرقی در شبکه گسترش می یابند (که به Asian Silvers یا PDVD معروفند) ، در گوشه ای از تصویرشان ، نام گروه مسئول در خرید و پخش غیرقانونی فیلم به صورت یک حرف یا یک عبارت درج شده است . مشهورترین این عبارت ها ، Globe است که در گوشه اکثر ریلیزهای TV-Rip دیده می شود .

انواع قالب ها :
VCD
VCD یک قالب بر پایه فشرده سازی MPEG1 و دارای Bitrate ثابت ۱۱۵۰ کیلوبیت در ثانیه (kbps) و نیز رزولوشن ۳۵۲×۲۴۰ نقطه است . VCD ها اکثرا برای انتقال ریلیزهای با کیفیت پایین تر (screener, TC , TS , CAM) مورد استفاده قرار می گیرد ، برای اینکه کل فیلم حجم کمتری پیدا کند و بتوان مدت زمان بیشتری از فیلم را بتوان در یک دیسک جای داد . هم VCD ها و هم SVCD ها ، بر اساس دقیقه زمان بندی می شوند . و در حال حاضر ، دقیقا می توان ۸۰ دقیقه فیلم VCD را بر روی یک سی دی ۷۰۰ مگابایتی جا داد .
SVCD یا Super VCD
SVCD قالبی بر پایه الگوریتم فشرده سازی MEPG2 بوده (همانند DVD) ، و می تواند نرخ Bitrate متغیری تا حداکثر ۲۵۰۰ کیلوبیت در ثانیه (kbps) داشته باشد . رزولوشن تصویر در این قالب ۴۸۰×۴۸۰ نقطه است لیکن حین پخش (توسط کامپیوتر یا دستگاه DVD-Player) ، نسبت ابعادی آن به ۴:۳ تبدیل می یابد (توجه دارید که رزولوشن ۴۸۰×۴۸۰ یک تصویر مربعی به ما میدهد ، ولی نسبت طول به عرض تلویزیون ها یا مانیتورهای عادی ۱/۳۳ و مستطیلی است) . با توجه به نرخ Bitrate متغیر ، مدت زمانی از فیلم SVCD که می توان بر روی یک CD جای داد ، متفاوت است ، و به طور معمول ۳۵ تا ۶۰ دقیقه فیلم SVCD روی یک CD جای می گیرد . برای رسیدن به کیفیت بهتر در SVCD ، در هنگام Encode کردن فیلم مادر ، از روش Multiple-Pass استفاده می شود . این روش زمان طولانی تری را می طلبد ولی حاصل آن ، فیلمی با حجم کمتر و کیفیت بهتر است .

XVCD/XSVCD
گاهی VCD و SVCD هایی هستند که از قوانین و مبانی استاندارد این قالب ها پیروی نمی کنند . در هر کدام از آنها ، ممکن است رزلوشن و یا Bitrate چیزی متفاوت از مقادیر استاندارد باشد . این نوع فیلم ها ، معمولا در کامپیوتر به راحتی به نمایش در می آیند ولی دستگاه های پخش کننده دیسک (DVD Player ها) ، عکس العمل های متفاوتی نسبت به آنها دارند (مثلا دستگاههای Philips آنها را بدون مشکل پخش می کنند ، ولی اکثر دستگاههای Sony فقط صدای این فیلم ها را پخش می کنند ) . این قالب معمولا توسط افرادی استفاده می شود که قصد ریلیز و پخش فیلم در اینترنت را ندارند ، و فیلم را برای آرشیو شخصی شان می خواهند .
Divx/Xvid
Divx (بخوانید : دیو اکس نه دایوایکس !) ، قالبی است که برای استفاده در پلت فرمهای چندرسانه ای طراحی شده است . Divx از دو سیستم کدینگ ، یکی Low Motion و دیگری High Motion استفاده می کند . تا دو سال پیش ، تنها کدینگ Low Motion وجود داشت ، و اگر دقت کنید ، در فیلمهای Divx سالهای پیش ، فیلمهایی Drama ، Romance و … که دارای صحنه های اکشن زیاد نبودند ، کیفیت قابل قبولی داشتند ولی در همان زمان ، فیلمهای اکشن که دارای صحنه هایی با حرکت دوربین زیاد و سریع بودند ، در قالب Divx دچار مشکب می شدند و کیفیت شدیدا افت می کرد . از اواخر سال ۲۰۰۴ و با آمدن Divx نسخه ۵ ، کدینگ High Motion این مشکل را برطرف نمود . روشی تحت عنوان SBC یا Smart Bitrate Control در این نسخه به کار گرفته شده که در حین کدینگ فیلم مادر ، بسته به نوع صحنه ها ، سیستم کدینگ بین دو حالت Low Motion و High Motion سوئیچ می شود . این قالب حالت Anamorphic دارد و مقادیر Bitrate و رزولوشن قابل تغییر و انتخاب دلخواه هستند . اما تفاوت DivX و Xvid چیست ؟ بد نیست بدانید ، Xvid قالب اصلی و قدیمی تر است (اگر چه اکنون DivX شناخته شده تر است) . قالب Xvid از ابتدا به صورت Open Source (کد باز) ، طرح ریزی شده و هر کس می تواند بنا به دلخواه خود ، تغییراتی در برنامه کدینگ آن ایجاد کند ، ولی DivX در واقع نوع انحصاری شده ی Xvid است ، و تغییرات در این قالب تنها توسط شرکت دارنده کپی رایت آن ، ایجاد می شود . همچنین در Divx ، تنظیمات مربوط به انتخاب Bitrate ، رزولوشن ، MultiPass Enconding و … بسیار محدود شده اند . به تازگی ، شرکت های سازنده DVDPlayer نیز به مزیت های این قالب (کاهش شدید حجم فایل بدون کاهش آنچنانی از کیفیت فیلم در مقایسه با DVD) پی برده اند و در محصولات خود ، از DivX و Xvid نیز پشتیبانی می کنند .
CVD
CVD ترکیبی از دو قالب VCD و SVCD می باشد و عموما توسط اکثر دستگاههای DVD-Player پشتیبانی می شود . این قالب دارای کدینگ MPEG2 و نیز نرخ Bitrate مشابه SVCD است ولی رزولوشن آن ۳۵۲×۴۸۰ نقطه است . در حال حاضر هیچ گروهی فیلم ها را در این قالب ریلیز نمی کند .
DVD-R
DVD مخفف Digital Versatile Disc است (یعنی دیسک چندمنظوره ی دیجیتالی) . قطعا تاکنون با انواع مختلفی از دی وی دی ها رو به رو شده اید . مثل : DVD-R ، DVD+R ، DVD-RAM و DVD-RW و یا Mini-DVD .
آنچه ما بیش از همه در بازار ایران می بینیم و با آن سر و کار داریم DVD+R و DVD-R است . بد نیست بدانید ، این دو نوع از لحاظ ساختاری هیچ تفاوتی با هم ندارند . موضوع اصلی در مورد این دو ، به دعوای تولیدکنندگان DVD در اواسط دهه ۹۰ برمیگردد . شرکت های پاناسونیک، نوشیبا، اپل، هیتاچی، ان ای سی، پایونیر، سامسونگ و شارپ از DVD-R پیشتیبانی می کنند ، حال آنکه شرکتهای فیلیپس، سونی، هیولت پاکارد، بل، ریکو، یاماها و سایر تولیدکنندگان DVD از DVD+R حمایت می کنند . (دعوا تنها بر سر ثبت این محصول به نام گروه خود است !!) . DVD های موجود در بازار ما ، عموما از نوع یک طرفه و یک لایه هستند و می تواند ۴/۷ گیگابایت اطلاعات ذخیره کنند (این حجم در حالت دولایه به ۹/۴ و در حالت دوطرفه و دولایه به ۱۷ گیگابایت می رسد) . فیلم های DVD ، دارای قالب فشرده سازی MPEG2 (همانند SVCD) هستند ولیکن رزولوشن آنها به طور استاندارد ۷۲۰×۴۸۰ نقطه بوده و دارای نرخ Bitrate متغیری از ۲ تا ۱۰ مگابیت در ثانیه (Mbps) می باشند . یکی از مزیت های DVD ، امکان انتخاب زیرنویس به زبان های مختلف و حتی انتخاب زبان دوبله فیلم در برخی از آنهاست . در بسیاری از DVD ها پشت صحنه های فیلم و یا تبلیغ سایر فیلم ها و گاها Music Video های مرتبط با فیلم گنجانده می شود . حتما به یاد دارید که در اوائل ورود DVD به بازار ، بحث از گنجاندن امکان انتخاب نمای دید (Viewing Angle) در DVD ها بود ، ولی بد نیست بدانید ، این اتفاق جز در تعداد معدودی از فیلم ها رخ نداد و کم کم به فراموشی سپرده شد !!